Oan gia
HT Thích Trí Siêu
Oan gia là gì?
Oan có
nghĩa là oan ức. Gia có nghĩa là người.
Oan gia tiếng Anh là karmic creditor. Karmic là
tĩnh
từ của chữ karma (nghiệp), creditor là chủ nợ. Oan
gia là người có vấn đề
oan trái, có nợ ân oán với
mình từ nhiều kiếp trước, nay trở lại để thanh toán nợ
nần.
27
Nợ ân oán chung quy có hai loại: nợ tình và nợ
tiền.
Nợ tình là ân oán về tình cảm yêu ghét, lợi dụng
hay phụ bạc tình yêu. Nợ
tiền là ân oán về tiền của,
tài sản, như lừa đảo, cướp giựt, bóc lột, hoặc vay
nợ
rồi không trả.
Trong đời sống hàng ngày, con người chỉ chạy
theo Tình và Tiền. Từ
sáng đến tối chúng ta làm cái
gì? Sáng sớm lo đi làm kiếm tiền. Trong lúc đi
kiếm
tiền thì không thể nào tránh khỏi đụng chạm gây
nghiệp với mọi người. Vào sở làm thì ghét người
này, thương người kia. Về
nhà gặp cha mẹ, anh em,
vợ chồng cũng không tránh khỏi thương ghét, ai làm
vừa ý mình thì ưa, ai làm trái ý mình thì ghét. Khi
vừa ý, thương mến thì giúp đỡ nhau nên sinh ra ân.
Ngược lại, khi trái ý, chống đối thì ghét nhau, chửi
nhau, đánh nhau, sinh ra oán.
Những sự mang ơn hay thù oán này đều được ghi
lại và cất giữ trong Tàng thức hay A lại da thức
(Alaya vijnana), không bao giờ mất mặc dù trải qua
nhiều kiếp luân hồi. Bởi vậy, trong
kiếp này, nhiều
lúc mới gặp một người nào đó, tự nhiên ta cảm thấy
dễ mến mặc dù họ chưa nói gì hết. Hoặc có người
vừa nhìn thấy mặt là ta thấy ghét mặc dù họ chưa làm
gì mình cả. Tại sao vậy? Bởi vì trong A lại
da thức
nó biết mà ý thức chưa biết. Ý thức là
khả năng suy
nghĩ, phân biệt, nhận thức. A lại da
thức nó biết
28
người này nhiều đời trước đã
từng giết nó, chửi nó,
hoặc đã thương yêu, giúp đỡ nó. Vì nó biết cho nên
tự động nó thích hoặc ghét trong khi ý thức của ta
chưa kịp suy nghĩ. Và từ đó những
sự ân oán trong A
lại da thức sẽ hoạt động trở
lại. Nếu đời trước mang
ơn
thì tìm cách đền đáp, nếu có oán hận thì tìm cách
trả thù. Đó chính là ý nghĩa của oan gia.
29
Hình thức
Oan gia là người đi đòi nợ ân oán. Muốn đòi nợ
ai thì
phải đi tìm người đó. Hình thức đòi nợ dễ nhất
là tái sinh làm người thân, ở sát ngay bên cạnh, như
vợ chồng, cha mẹ, con cái, anh em. Cõi Ta Bà này là
cõi Dục (Kamaloka), nên ai tái sinh ở cõi này đều còn
sự ham dục trong tâm. Ham dục tức là ham muốn
tình cảm, thèm khát tình thương, muốn thương và
được
thương. Chính nhờ yếu điểm này, nên oan
gia
mới có thể đòi nợ
được.
Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu các hình thức oan
gia khác nhau.
1/ Vợ chồng
Là con người, theo
luật thiên nhiên, lớn lên ai
cũng lập gia đình để đáp ứng nhu cầu tình cảm và
sinh lý. Khi lấy vợ, lấy chồng, ai cũng
mong ước tìm
được một người lý tưởng,
biết thương yêu, chiều
chuộng mình. Nhưng thực tế, tìm được
một người
như vậy hay không, đều tùy thuộc vào nhân quả,
nghiệp báo, hay phước đức của mình.
30
Người đời có câu "vô oan trái bất thành phu phụ",
nghĩa là không có vấn đề
oan trái thì không thành
chồng vợ. Thường thường, luật nhân quả xui khiến
cho chúng ta bị thu hút bởi người oan gia khi vừa gặp
gỡ, thấy họ dễ thương, dễ
mến, hợp nhãn, hợp ý,
v.v... Chứ nếu oan gia đến gõ cửa mà trên trán có
khắc rõ ràng hai chữ "oan gia", thì chắc chúng ta sẽ
bỏ chạy mất.
"Tình chỉ đẹp khi còn dang dở, đời mất vui khi đã
vẹn câu thề", khi còn dang dở là lúc chưa ký giao
kèo, chưa đeo nhẫn cưới thì hai bên nam nữ phải
khoe ra những cái hay, cái đẹp, cái dễ thương của
mình để chiếm được tình cảm và biến
người kia
thành sở hữu của mình. Khi chính thức thành vợ
chồng, thuộc về
nhau rồi thì chân tướng oan gia
mới
từ từ hiển lộ!
Có nhiều người nói: "khi mới cưới tôi, anh ấy
dễ
thương lắm, tôi muốn cái gì anh cũng chiều. Sống
chung vài năm thì anh ấy thay đổi, bắt đầu
uống
rượu, hút thuốc, tánh tình khó chịu, gắt gỏng.
Hồi
trước vợ làm cơm thì chồng rửa chén, bây giờ ăn
xong rồi chỉ ngồi xem ti vi, không thèm rửa chén.
Vợ nhờ cũng không làm, nhiều khi còn lớn tiếng
mắng lại, v.v..." hoặc "khi mới lấy tôi,
cô ấy rất chăm
chỉ làm ăn, lo cho gia đình, nhưng bây giờ chỉ thích
ăn chơi, mua sắm, đua đòi, không còn chú ý tới
gia
đình nữa", v.v...
31
Oan gia vợ chồng tương đối dễ nhận ra.
Một người chồng "ân gia" là người hết lòng
thương yêu, chiều chuộng, lo lắng cho vợ từng ly
từng tí, đó là vì kiếp trước mang ơn
vợ nên kiếp này
ông gặp lại để trả ơn.
Ngược lại, một ông chồng "oan gia" là người
không tốt, thường hành hạ, đày ải,
mắng nhiếc, đánh
đập làm khổ vợ, đó là vợ thiếu nợ nên ông đến để
đòi.
Trên đây là hai thí dụ đơn giản về ân gia và oan
gia. Nhưng thực tế
không phải đơn giản như vậy. Vì
có những người chồng thương yêu lo lắng
cho vợ,
nhưng cũng có lúc đòi hỏi, hành hung vợ,
hoặc có
những cặp vợ chồng thương yêu nhau nhưng vẫn gây
gổ với nhau. Đây gọi là "thương nhau lắm, cắn nhau
đau", ân oán lẫn lộn. Lý do là con
người vô minh,
chấp ngã, nên trong lúc trả nợ lại vay thêm. Thí dụ
mình gặp một ông chồng oan gia, tức là ông đến đòi
nợ, nhưng mình (vô minh) không biết, lầm tưởng
ông
yêu thương mình. Ban đầu ông thể hiện yêu thương
để thu hút, lôi cuốn mình, sau
đó mới đòi
nợ, nếu
mình không trả thì ông nổi giận (cắn mình). Nếu
mình trả, chiều ý ông thì ông lại thương. Thương
là
để đòi, mà đòi không được thì tức giận, la
hét, làm dữ
(cắn). Bị
cắn sợ quá phải chiều theo thì lại được
thương.
32
Mang ơn và thiếu nợ
Kiếp trước người ta ban ơn, giúp đỡ, đối xử tốt
với mình. Kiếp này gặp lại tự nhiên mình
cảm thấy
cần phải đối xử tốt với người này. Đây là
ân gia với
nhau.
Kiếp trước mình não hại, làm người ta đau
khổ vì
tình hoặc vì tiền, khiến họ oán hận.
Kiếp này họ gặp
lại để đòi nợ (trả thù) làm mình điêu đứng khổ sở.
Đây là oan gia của nhau.
Tuy nhiên, không phải thấy ai đối xử tốt
với mình
thì liền nghĩ là người đó thiếu
nợ mình kiếp trước.
Họ tốt với mình vì hai lý do: một là họ mang
ơn
mình, hai là họ làm vì lòng tốt.
Ở đây cần phân biệt
giữa mang ơn và thiếu nợ.
Mang ơn là thọ nhận sự giúp đỡ của người khác. Thí
dụ: mình đi đường bị vấp ngã, té chảy máu đầu, bỗng
có một người nào đó đến đỡ mình
dậy rồi chở giùm
vào nhà thương. Họ làm vì lòng tốt và không mong
cầu sự đền đáp. Trường hợp này mình mang ơn họ
nhưng không
thiếu nợ họ. Nếu có dịp gặp lại thì
mình đền ơn, còn không thì họ cũng không đòi.
Còn thiếu nợ là vay mượn rồi không trả. Thí
dụ:
mình không đủ tiền mua xe nên phải đi vay một
33
người nào đó. Đây là mình thiếu nợ, bắt buộc phải
trả, không trả thì người ta đòi.
Quan Thế Âm Bồ tát luôn tầm thinh cứu khổ,
cứu
nạn chúng sinh không bao giờ ngừng nghỉ. Ta không
thể nói là Ngài thiếu nợ
chúng sinh. Ngài làm vì lòng
đại từ, đại bi.
Đức Phật Thích Ca muốn nhập
Niết bàn ngay sau
khi thành đạo vì nhận thấy chúng sinh quá nhiều vô
minh, tham ái khó có thể chấp nhận được giáo pháp
của Ngài vừa chứng ngộ. Nhưng nhờ Phạm Thiên
Sahampati biết được tâm tư
của Ngài nên hiện đến
cầu thỉnh Ngài ở
lại thuyết pháp. Với lòng từ bi và
Phật nhãn, thấy được chúng sinh có nhiều căn cơ
khác nhau, có những người căn cơ cao, có
thể hóa độ
được nên Ngài chấp thuận và
ở lại thuyết pháp độ
sinh suốt 45 năm cho đến hơi
thở cuối cùng. Chúng
ta không thể nói Đức Phật đi thuyết pháp vì
Ngài
thiếu nợ chúng sinh. Ngài làm vì lòng từ bi, và
chúng ta "mang ơn" Ngài chứ không "thiếu nợ" Ngài.
Nếu chúng ta không trả, hoặc quên luôn Phật thì Ngài
cũng không đuổi theo để "đòi nợ" công lao thuyết
pháp 45 năm của Ngài.
Nợ tình và tiền
Có những
người vợ hay chồng đến đòi nợ tình.
Kiếp trước họ thương yêu, săn sóc cho mình mà mình
lợi dụng rồi bỏ rơi người ta. Vì vậy kiếp
này họ đến
34
đòi mình phải
thương yêu, săn sóc họ. Có những
người chồng lo đi làm kiếm tiền đem về đưa hết
cho
vợ, nhưng vợ không bao giờ hài lòng mà cảm thấy bị
bỏ rơi. Những người chồng này nên biết
là vợ mình
cần tình, cần sự để
ý, săn sóc, chiều chuộng, hỏi han
chứ không cần tiền. Đây là trường
hợp oan gia đòi
nợ một cách đơn giản, thông thường.
Còn có những người tìm đến để trả thù
sự vô ơn
bạc nghĩa. Họ thương yêu, săn sóc, chiều chuộng
mình để lấy lòng, đến khi mình thương yêu say đắm
họ, thì họ phụ bạc, ruồng bỏ, cho mình nếm mùi đau
khổ.
Có những người vợ
hay chồng đến đòi nợ tiền.
Kiếp trước mình thiếu nợ họ tiền bạc, hoặc lường gạt,
cướp giựt tài sản của họ. Kiếp này họ đến để moi
tiền mình. Chồng đi làm đem tiền
về, vợ lấy tiền đi
mua sắm, ăn chơi hoặc đi casino đánh bài. Hoặc vợ
đi làm đem tiền
về, chồng lấy tiền đi nhậu nhẹt, rượu
chè, cờ bạc, hút sách, nghiện ngập, trai gái...
Đa số vợ chồng thường là oan gia với nhau,
không nhiều thì ít. Nếu oan gia nhiều thì mắng chửi,
đánh nhau, hại nhau và tệ hơn nữa là
giết nhau. Nếu
oan gia ít thì lời qua, tiếng lại, giận hờn, không
hạnh
phúc, phải chịu đựng sống chung qua ngày. Nếu chịu
không nổi thì bỏ nhau, ly dị, hoặc ngoại tình và
tạo
thêm nghiệp oan gia mới.
35
Ở Hoa Kỳ có rất nhiều chuyện
vợ chồng giết
nhau vì tình và tiền, nhưng nổi tiếng nhất là
vụ OJ
Simpson và Scott Peterson.
- OJ Simpson là cựu cầu thủ
football, bị tình nghi
giết vợ (06/1994), nhưng nhờ ông ta giàu có, mướn
một ban luật sư nổi tiếng biện hộ giỏi nên
được trắng
án.
- Scott Peterson (12/2002) giết người vợ đang
mang thai 8 tháng rồi vứt xác xuống vịnh biển
San
Francisco, California. Bốn tháng sau xác hai mẹ con
trôi dạt vào bờ. Ông ta bị
bắt và kết án tử hình!
- Ngày 23/7/2011, ở Dallas, trong buổi sinh nhật
của đứa con trai 11 tuổi, được tổ chức tại một hội
trường. Một người Việt Nam, 35 tuổi, đã rút súng ra
bắn chết vợ cùng ba người em vợ và một người em
dâu, rồi quay lại bắn vào đầu mình tự tử, trước sự
chứng kiến
của bạn bè và họ
hàng. Sau khi án mạng
xảy ra rồi, người ta truy tìm quá khứ thì được biết là
người vợ đã nộp đơn xin ly dị ba năm trước nhưng
lại
rút đơn, và cô đã từng bị chồng hành
hung đánh đập
và hăm dọa bắn chết nhiều lần.
Oan trái vợ chồng đôi khi ở mức
nhẹ hơn là nể sợ
nhau như chồng sợ vợ hoặc vợ sợ
chồng. Người ta
nói "nhịn cho yên nhà yên cửa". Nhưng tại sao lại
phải nhịn? Nếu mình có phước và người kia không
phải oan gia trái chủ thì làm gì có chuyện phải "nhịn
36
cho yên nhà yên cửa"? Chủ nợ
thường ăn hiếp con
nợ, và con nợ thường phải nể sợ chủ nợ.
Cuối cùng, khi nghiệp oan gia sắp chấm dứt thì
một biến cố nào đó sẽ xảy ra, khiến hai người
chia
tay, thí dụ một trong hai người bị bệnh
hoặc tai nạn
qua đời, hoặc có người yêu khác rồi đòi
ly dị. Ở Thái
Lan có một ông chồng nọ
ly dị vợ, xách máy cưa ra
cưa đôi căn nhà sàn để chia gia tài với vợ. Có trường
hợp khác như người đàn bà kia bị tai
nạn xe hơi, tê
liệt nằm một chỗ. Người chồng liền bỏ về Việt Nam
cưới vợ khác. Những trường hợp
như vậy xảy ra rất
thường xuyên.
Phải chăng tất cả vợ chồng đều là oan gia với
nhau?
Có thể nói đa số
là oan gia với nhau, nhưng
cũng
có một số ít là ân gia.
Những cặp vợ chồng ân gia, khi nhìn vào chúng
ta biết liền. Họ
là thiện tri thức của nhau, tôn trọng
và thương mến nhau. Thí dụ
như trường hợp của
ngài Ca Diếp (Kasyapa), trước khi đi tu, ngài đã có
vợ. Tuy vợ chồng sống chung nhưng không ngủ một
giường, họ vừa là vợ chồng vừa là bạn đạo.
Đến khi
ngài Ca Diếp gặp được Phật xuất gia
học đạo thì vợ
ngài cũng xin xuất gia luôn. Hai người đến với nhau
trong cuộc đời để
sách tấn và giúp đỡ nhau
trên
đường đạo.
37
2/ Con cái
Sau khi lập
gia đình rồi thì ai nấy đều muốn có
con, đây là tiến trình tự
nhiên. Có con mới vui nhà
vui cửa, có con để nối dõi tông đường, để bồng để
nựng, để thương yêu,
săn sóc. Nhưng có ai ngờ
rằng
con cái cũng là một loại oan gia trá hình.
Ông Năm và ông Sáu ở cùng làng. Ông Năm là
điền
chủ giàu có trong vùng, còn ông Sáu là người
làm thuê cho ông Năm. Ông Sáu đã nghèo mà lại
thích cờ bạc cho nên tháng nào cũng thiếu hụt,
phải
mượn trước chủ hàng mấy tháng lương. Chẳng may
trong làng có bệnh dịch nên cả hai ông cùng chết.
Xuống âm phủ, bị
Diêm vương lôi ra xét xử trước khi
cho đi đầu thai. Vì ông Sáu thiếu nợ ông Năm,
cho
nên Diêm vương hỏi ông Năm có muốn đầu thai
làm
cha ông Sáu không? Vì làm cha thì tha hồ la mắng
xài xể con cái. Nhưng ông Năm không chịu. Diêm
vương lại hỏi có muốn làm mẹ ông Sáu không? Vì
làm mẹ thì có quyền dạy dỗ bắt con cái
phải nghe lời.
Ở
ngoài đời, người ta thường nói: "Bộ ông là cha tôi
hay sao mà dám la tôi? Hoặc bà là má tôi hay sao mà
dám lên mặt dạy đời?" Thế nhưng ông
Năm cũng
không chịu đầu thai làm mẹ
ông Sáu. Diêm vương
hỏi tiếp có muốn làm anh hay chị để có quyền đánh
đập em út không? Ông Năm cũng không chịu. Cuối
cùng Diêm vương hỏi vậy ông muốn đầu thai
làm gì
đối với ông Sáu? Ông Năm trả lời là
muốn đầu thai
38
làm con ông Sáu!!! Diêm vương hỏi lý do tại sao thì
ông Năm đáp: "Đầu thai làm con là sướng nhất, vì tha
hồ đòi nợ, đòi nợ công khai mà không ai biết. Lúc
con còn nhỏ thì cha mẹ phải lo bú mớm cho nó, lỡ nó
bị bệnh thì cha mẹ
phải thức trắng đêm lo lắng,
săn
sóc mà không dám phiền hà. Khi con lớn lên thì
phải
lo cho nó ăn học, dù phải học trường
tư tốn kém
nhiều tiền, cha mẹ
cũng nai lưng ra đi làm kiếm cho
đủ. Bao nhiêu công sức, tiền của, mua sắm, chi phí
cho con, cha mẹ không bao giờ để ý tính toán mà
ngược lại còn vui lòng. Làm con từ nhỏ đến lớn,
nếu
đòi nợ chưa đủ thì tôi sẽ
ăn chơi phung phí, làm cho
tài sản của cha mẹ
tiêu hao. Khi nào đòi hết
nợ thì
tôi sẽ ra đi1."
Câu chuyện ngụ ngôn trên cho thấy muốn đòi
nợ
khôn nhất thì nên đầu thai làm con, vì cha mẹ nào
cũng vui lòng trả nợ
cho con. Chồng có thể bỏ vợ,
vợ có thể bỏ chồng. Con có thể bỏ cha mẹ, nhưng
cha mẹ không bao giờ bỏ
con.
Chúng ta thường nghe nói "con là nợ, vợ (chồng)
là oan gia". Thật ra oan gia là có nợ nần ân oán với
nhau rồi. Nhưng oan gia vợ
chồng thường thiên về
ân oán tình cảm. Trong khi oan gia giữa cha mẹ, con
cái thường thiên về tài sản vật chất. Tuy nhiên
con
cái cũng được chia ra làm ba loại: oan gia, ân gia, và
khách gia.
1 Trích từ sách Tâm và Ta
39
Con oan gia
Ai cũng muốn có con xinh đẹp, ngoan ngoãn,
dễ
thương. Nhưng muốn là một
chuyện, và đẻ con ra là
chuyện khác. Không ai có thể làm chủ được hình hài
và tánh tình của con mình. Không ai có thể đoán
trước được mình sẽ
sinh ra đứa con lành lặn hay
tật
nguyền! Có những đứa con trước khi sinh ra, nó đã
hành người mẹ bệnh lên bệnh xuống. Có một bà mẹ
lần đầu mang thai, bác sĩ cho biết cái thai bị khuyết
tật, không có não bộ, nên bà cho phép bác sĩ phá thai.
Đến lần thứ nhì mang thai, đứa con trong
bụng bị
bệnh biến chứng làm bà bị nghẹt phổi, hai chân
tím
đen, bác sĩ bắt buộc phải
cưa hết hai chân. Đứa con
này chưa sinh ra mà đã hại người mẹ.
Sau khi sinh ra thì nó bệnh hoạn đủ thứ, làm cha
mẹ mất ăn mất ngủ, lo lắng tìm thầy tìm thuốc
chữa
trị, tiêu hao tiền của. Khi bắt đầu
biết đi, biết nói thì
nó biểu lộ thái độ
chống trái rõ ràng, cha mẹ nói gì
nó
đều làm ngược lại. Khi cha mẹ làm gì nó không vừa
ý, như đói mà chưa kịp cho ăn thì nó la hét đập bàn,
đập ghế, bắt cha mẹ phải
chiều không thôi nó không
thèm ăn, bắt cha mẹ
phải năn nỉ đút cơm tận
miệng
nó mới chịu ăn.
Lớn lên hư hỏng, không chịu học hành, chỉ thích
ăn chơi, đàng điếm đến khi hết
tiền lại về moi cha
mẹ. Có đứa rơi vào băng đảng, trộm cắp, hút xách, xì
ke, ma túy, rồi bị tù tội, làm cha mẹ phải đem hết tiền
40
của chạy chọt cho nó khỏi bị tù đày. Chưa kể có
những đứa con hỗn láo, mất dạy, đánh cha, chửi mẹ.
- Sau tháng Tư 1975, hai vợ chồng nọ đem bốn
đứa con vượt biển sang Mỹ. Trong nhiều năm, ông
bà nuôi con khôn lớn, ăn học thành tài, dựng vợ gả
chồng cho chúng xong và tậu được một
căn nhà
khang trang. Sau khi chồng qua đời ít lâu, bà vợ
được con cái thuyết phục nên bán
ngôi nhà đi, chia
đều gia tài cho các con rồi về ở với con cháu
cho đỡ
cô đơn. Bà nghe theo và lần lượt đến
ở với từng đứa.
Nhưng ở không được bao lâu thì bà lại phải đi qua ở
nhà đứa khác, bởi vì không chịu nổi cảnh bạc đãi.
Một mẹ nuôi nổi bốn con, nhưng bốn con không nuôi
nổi một mẹ. Cuối cùng bà đành phải cắn răng
rời
khỏi nhà những đứa con ấy. May thay, ở xứ Mỹ, bà
già cô đơn này còn có chỗ nương tựa, đó là
một món
trợ cấp nhỏ và một căn phòng trong "housing" (khu
nhà cho người lợi tức thấp) mà chính phủ đã dành
cho bà.
- Một cặp vợ chồng nọ vượt biên sang Mỹ cùng
với một đứa con gái còn nhỏ. Không bao lâu chồng
mất sớm, bà ở vậy nuôi con ăn học, không nghĩ đến
chuyện tái giá. Đứa con gái lớn lên phải đi qua
tiểu
bang khác để học bác sĩ ở
một đại học nổi tiếng.
Đến
hè lúc trường nghỉ học, bà mong con về thăm vì bà
rất nhớ nó, nhưng ít khi cô con gái về thăm mẹ.
Cũng có đôi lúc cô về
nhưng chỉ để xin thêm
tiền
hoặc lấy đồ đạc cần thiết mà thôi. Mỗi lần thấy
con
41
về thăm, người mẹ rất vui mừng vì có cơ hội
làm
nhiều đồ ăn ngon cho con và hủ hỉ với nó.
Nhưng
đứa con gái khi ở
nhà chỉ ở mãi trong phòng đóng
cửa lại, đến giờ cơm lại xách xe đi ăn
với bạn, mặc kệ
bà mẹ mong đợi ở nhà với mâm
cơm ngon và bụng
đói chờ con về ăn
chung. Bà ta năn nỉ con gái, mong
con có dịp ăn cơm với bà để bà được săn sóc và ở bên
cạnh cô giây lát cho thỏa lòng thương nhớ. Nhưng
cô
con gái vẫn tỉnh bơ, nhất định
không ăn cơm với mẹ
dù chỉ một lần. Cuối cùng bà
mẹ quá uất ức, nghĩ
mình hy sinh cả đời son
trẻ vì con, nuôi con khôn
lớn, cho ăn học đầy đủ mà nó không thèm ở nhà ăn
cơm với bà được một bữa, nên bà la mắng nó. Tưởng
đâu
nó sợ và nghe lời, ai dè nó bảo nếu bà có thái độ
đó, nó sẽ bỏ đi và không
trở về nhà nữa. Bà mẹ dọa
con nếu không về nhà, bà sẽ
không gửi tiền hằng
tháng cho nó đi học nữa. Nó không sợ
mà còn thách
thức bà muốn làm gì cứ
làm. Bà đành phải chịu thua
và bị đứa con gái từ bỏ
luôn.
Khi oan gia đến đòi nợ, ta chỉ có việc lo
trả cho
xong và không có quyền đòi hỏi bất cứ thứ gì nơi oan
gia. Nếu ta đòi hỏi thì chỉ làm cho oan gia nổi giận và
làm khổ ta thêm. Bà mẹ này không biết đứa con gái
là oan gia đến đòi nợ
cơm áo, tiền bạc của bà, bởi
vậy
nó không có một chút động lòng khi bà lo lắng cho
nó. Khi bà trả nợ mà xuống nước đàng hoàng,
may
ra sau này nó hồi tâm nhớ lại công ơn của bà thì
nó sẽ
ban cho bà ăn một bữa cơm
với nó như bà mong ước.
42
Con ân gia
Có những đứa con từ lúc sinh ra đã dễ dạy, ngoan
ngoãn, cha mẹ đặt đâu ngồi đó, không nghịch
ngợm
phá phách. Lớn lên học hành chăm chỉ, luôn làm hài
lòng cha mẹ. Sau khi học thành tài thì giúp đỡ cha
mẹ đủ mọi việc. Mỗi khi cha mẹ bệnh hoạn, đau
yếu
thì lo chăm sóc phụng dưỡng. Đây là những đứa con
hiếu thảo đến để trả nợ
(báo hiếu), đền ơn cha mẹ.
-
Một người con đã gánh cha mẹ đi bộ trên con
đường dài 216 cây số.
Sanjay Kumar, 42 tuổi, là người con trai duy nhất
của ông bà Lala Ram và Savitri Devi. Họ sống với
nhau trong một làng nhỏ gần quốc lộ NH-58
tại thành
phố Ghaziabad, cho đến khi Sanjay cưới vợ ra ở riêng
tại Seelampur, thuộc thành phố Delhi.
Năm nay ông Lala Ram đã 95 tuổi, còn bà Savitri
Devi 80 tuổi. Cũng giống như bao nhiêu người Ấn
khác, họ tin tưởng rằng trước khi chết
mà được tắm
trên sông Hằng, một con sông linh thiêng đối với Ấn
Độ giáo, thì mọi tội lỗi sẽ được
rửa sạch, và sau khi
chết sẽ được tái sinh cảnh giới an lành. Nhưng tiếc
thay, suốt cuộc đời, hai ông bà chỉ lo làm ăn, không
có dịp thực hiện niềm mong ước đó, và nay thì đã quá
già không thể đi xa được. Bỗng nhiên một ngày nọ,
Sanjay đề nghị gánh cha mẹ
đi từ nhà ông bà đến
Haridwar để ông bà được tắm trong sông Hằng, sau
43
đó gánh ông bà về nhà anh
ở thủ đô Delhi. Ban đầu
cha mẹ anh từ chối, nhưng anh nhất
quyết năn nỉ, và
cuối cùng cha mẹ anh đã chấp thuận cho anh
trả hiếu.
Không kể mưa gió, nắng cháy, sỏi đá,
bụi bậm và
những vết trầy trên vai và cổ do đòn gánh cà vào,
mỗi
ngày Sanjay gánh cha mẹ đi bộ từ 25 đến 30 cây số.
Trọng lượng của hai ông bà cộng lại khoảng 115 kg.
Mỗi lần ngừng nghỉ là để cha mẹ
ăn uống, tắm rửa,
sau đó lại lên đường.
Suốt cuộc hành trình dài 216 km dọc theo quốc lộ
NH-58, hàng ngàn dân làng đã đổ ra xem và
cầu xin
cha mẹ của Sanjay chúc phúc cho họ. Bởi vì họ nghĩ
ông bà là người có đại phước sinh ra một đứa con
hiếu thảo như vậy2.
- Khi nói về loại con ân gia, hay con hiếu thảo,
chúng ta không thể không nhớ đến ngài Mục Kiền
Liên. Chính nhờ ngài là duyên khởi nên chúng ta có
lễ Vu Lan báo hiếu ngày nay. Bà Thanh Đề là mẹ
của
ngài. Lúc sinh tiền, bà không những không tin
Tam Bảo mà còn hủy báng. Do đó sau khi chết, bà bị
đọa địa ngục. Sau khi
đắc quả A La Hán, tôn giả
Mục Kiền Liên
dùng thiên nhãn thông xem mẹ mình
tái sinh nơi đâu thì thấy bà đang ở địa
ngục, đói khát
khổ sở. Thấy vậy, ngài bèn dùng thần thông đem
một bát cơm xuống địa ngục cho mẹ. Nhận được
cơm, bà mừng rỡ, một tay che bát không muốn
các
2 Nguồn www.hindustantimes.com
44
ngạ quỷ khác trông thấy tới giành giật, và
một tay kia
bốc ăn. Nhưng lạ thay, khi cơm đưa tới gần
miệng
thì hóa thành than lửa, không thể ăn được. Tôn giả
Mục
Kiền Liên tuy thần thông đệ
nhất nhưng cũng
phải chịu thua, bởi vì chính nghiệp ác của bà đã biến
cơm thành lửa. Tôn giả
đành phải trở về cầu cứu
với
Đức Phật. Nhân đây, Đức Phật mới dạy
rằng:
"Nghiệp ác của mẹ
ông quá nặng, sức ông một mình
không thể cứu được. Vào ngày rằm tháng bảy, sau ba
tháng an cư, chư tăng làm lễ tự tứ, ông hãy thiết lễ
cúng dường mười
phương tăng, cầu xin chư tăng chú
nguyện hồi hướng công đức cho mẹ ông. Nhờ công
đức tu hành thanh tịnh của chư tăng, mẹ ông sẽ siêu
thoát". Tôn giả Mục Kiền Liên vâng theo lời dạy, và
nhờ đó bà Thanh Đề được thoát cảnh địa ngục.
Từ
đó, hàng năm đến ngày
rằm tháng bảy, chúng ta có lễ
Vu Lan (Ullambana) báo hiếu để
cầu cho cha mẹ bảy
đời được
siêu độ.
Con khách gia
Ngoài hai
loại con trên, có những thần thức (linh
hồn) đến ngày giờ
cần tái sinh ở một nơi chốn nào
đó
nhưng không có nợ oan gia với ai, họ chỉ nương vào
cha mẹ mà sinh ra, giống như
một người khách trọ
nên gọi là "khách gia". Những đứa con này không
phải là oan gia nên không làm phiền cha mẹ, nhưng
45
cũng không phải là ân gia nên không cần báo hiếu
cha mẹ. Chúng chỉ lo ăn học thành tài rồi
sớm tự lập.
Khi có gia đình thì ra đi luôn không quan hệ liên lạc
với cha mẹ nữa. Nếu cha mẹ nhớ thương, gọi
điện
thoại hỏi thăm thì nó trả lời, còn không thì
thôi.
Thương
tiếc con
Có hai ông bà nọ làm nghề buôn bán, vì có tánh
gian lận nên hay cân thiếu cho khách hàng, nhờ vậy
mà sớm trở nên giàu có. Hai ông bà sinh được hai
thằng con trai. Đứa lớn rất ngoan, học hành
chăm chỉ
và giúp ông bà việc nhà. Còn đứa thứ nhì không học
hành gì hết, chỉ thích ăn chơi phung phí. Hai ông bà
ngày đêm làm ăn kiếm tiền nuôi con nhưng đùng một
cái, thằng lớn đi học lái xe Honda bị tai nạn chết. Ba
tháng sau, thằng con thứ nhì ăn chơi bị xã
hội đen
đâm chết. Ông bà cố gắng làm giàu để gia tài cho
con mà nay cả hai thằng đều chết, không có ai hưởng
gia tài nên đau khổ vô cùng. Người ta bày cho ông
bà đi cầu cơ, gọi hồn. Trong xã hội Việt Nam, không
thiếu gì những nơi làm dịch vụ này.
Ông bà ngày
đêm thắp nhang khấn vái, kêu réo hai đứa con: "Con
ơi con! Ba má nhớ con quá! Các con có linh thiêng
thì về nói cho ba má biết hai con bây giờ ở đâu? Có
được sung sướng không hay là đói khát lầm than
chốn nào?" Hai ông bà kêu réo hoài đến một ngày
46
nọ, trong dịp đi gọi hồn, hai đứa mới nhập
vào đồng
cốt trả lời. Thằng con lớn nói: "Ông bà ơi! Ông bà
đừng buồn nữa. Tôi đến với ông bà là vì kiếp trước
tôi có nợ ông bà. Bởi vậy cho nên tôi ngoan ngoãn,
hiếu thảo, giúp ông bà buôn bán kiếm tiền. Bây giờ
tôi đã trả nợ
xong, không còn thiếu ông bà nữa nên
tôi ra đi đầu thai kiếp khác. Ông bà đừng buồn nữa".
Đến phiên thằng con thứ hai nhập
vào trả lời: "Ông
bà ơi! Ông bà đừng buồn nữa. Ông bà có biết
là tôi
tới để đòi nợ ông bà không? Bởi vậy tôi đâu thèm
học hành chi cho mệt, tôi chỉ muốn tiêu hao tài sản
của ông bà mà thôi. Ông bà buôn bán gian lận, làm
nhiều điều ác, chỉ biết lợi mình hại người.
Kiếp trước
ông bà lường gạt tôi mất hết tiền
của nên kiếp này tôi
tới để đòi nợ chứ đâu phải để
học hành. Sau khi đòi
nợ xong thì tôi phải ra đi. Nếu tôi ở lại, đòi tiếp thì
tôi sẽ mắc nợ ông bà, và kiếp tới tôi phải sinh ra tìm
ông bà để trả nợ. Tôi và ông bà gặp nhau cốt để
thanh toán nợ nần đời trước mà thôi, ông bà đừng nên
luyến tiếc và than khóc nữa".
Có những trường hợp con cái tới đòi
nợ mà cha
mẹ trả chưa xong thì nó sẽ đòi tới cháu. Nó sẽ bắt
cha mẹ làm vú em trông con cho nó như: "Ông bà
làm ơn tới đây trông cháu dùm để tôi đi làm kiếm
tiền. Khi ông bà trông cháu, ông bà làm ơn lo cơm
nước cho vợ chồng tôi ăn luôn". Cha mẹ già rồi mà
vẫn phải đi chợ làm cơm cho con, cho cháu. Trong
khi đó có những đứa con khác thấy tội
nghiệp mời
47
cha mẹ về để tụi nó cung phụng, đưa đi chơi hay đi
chùa thì từ chối: "Má không thích những thứ đó...
Má không đi được... Má phải ở đây để trông con
cho
tụi nó". Khi trả nợ
chưa xong thì trong thâm tâm, nó
khiến mình không đành lòng bỏ
đi.
Cha mẹ thương con vô hạn, nhưng con thương
cha mẹ thì có hạn. Khi con bệnh thì cha mẹ lo thức
sáng đêm, nhưng cha mẹ
bệnh thì con ghé đến hỏi vài
câu là đủ. Con xài tiền của cha mẹ thoải mái,
nhưng
cha mẹ tiêu tiền của con chẳng dễ chút
nào. Nhà của
cha mẹ là nhà của con, nhưng nhà của con không
phải là nhà của cha mẹ. Một mẹ nuôi
nổi mười con,
nhưng mười con không nuôi nổi một mẹ. Cha
mẹ đối
với con lúc nào cũng hết lòng hết dạ,
nhưng sao con
đối với cha mẹ thật là
thờ ơ?
Xin trả lời là nước chảy xuôi chứ không bao giờ
chảy ngược. Cha mẹ thiếu
nợ con cái nên phải lo cho
nó. Đến khi nó lớn khôn thì nó phải lo "trả nợ"
cho
vợ chồng con cái của nó. Bởi vậy
người cha mẹ
thông minh hiểu biết thì không nên mong chờ khi về
già, con cái sẽ lo cho mình.
Ở Âu Mỹ, các ông bà già
thường được con cái đưa vào viện dưỡng
lão. Những
đứa con có tình, có nghĩa thì lâu lâu ghé vào thăm
một chút, còn những đứa oan gia thì biệt tích luôn.
Nếu không hiểu oan gia thì các ông bà già này sẽ đau
khổ vô cùng, hàng ngày ngồi chờ dài cổ mong con
vào thăm mà chẳng có đứa nào đến!
48
Mẹ chồng nàng dâu
Ngoài oan
gia trực tiếp là con ruột, còn có oan gia
gián tiếp là con rể và con dâu. Tuy là gián tiếp nhưng
nếu không khéo sẽ trở
thành trực tiếp. Con cái
lớn
lên lấy vợ lấy chồng là chuyện của nó. Chúng nó có
duyên nợ cần trả
với nhau. Vì không biết nên cha
mẹ
thường xía vô và gây ra oan gia với vợ hoặc
chồng
của nó.
Những người Việt lớn tuổi sống ở Mỹ,
nếu muốn
lãnh tiền trợ cấp của chính phủ thì bắt buộc phải
không có tài sản hay tiền bạc trong ngân hàng. Do đó
họ đem hết tiền bạc của mình mua nhà cho con đứng
tên. Nếu còn dư bao nhiêu thì đem chia hết cho con
cái, như thế mới đi xin tiền của chính phủ được. Có
hai ông bà khá lớn tuổi được con trai bảo lãnh từ Việt
Nam qua Mỹ định cư. Ở
Việt Nam họ làm ăn khá giả
nên mang theo nhiều tiền bạc. Ông bà mua một căn
nhà ở Los Angeles cho con trai đứng tên và sống
chung với vợ chồng nó. Sống chung một thời gian
thì cô con dâu cảm thấy không ưa bà mẹ chồng
nên
cô tìm cách đuổi cha mẹ
chồng ra khỏi căn nhà. Cô
thường than với chồng là mẹ anh hay ăn
hiếp mắng
chửi cô, nhưng chồng cô không tin. Thấy vậy, cô
nghĩ ra mưu kế, mướn thợ đến gắn hệ thống
camera
trong nhà, kể cả trong bếp. Rồi cô cố ý
chọc tức cho
bà mẹ chồng cãi lộn, mắng chửi cô. Bà
mẹ chồng vô
tình trúng kế nên gây gổ mắng chửi cô nhiều
lần và bị
49
thu hình. Sau đó cô đem những hình ảnh này cho
chồng xem và đưa ra tòa kiện hai ông bà hành hung
cô. Cô ta được thắng kiện và đuổi
bố mẹ chồng ra
khỏi nhà. Hai ông bà vừa buồn, vừa tủi,
mất tiền,
mất nhà và mất luôn thằng con trai.
Là cha mẹ nên xem cái gương này mà cẩn thận
một chút. Trước khi mua nhà cho con phải kiểm lại
từ nhỏ đến giờ nó đối xử với mình ra sao, để có thể
xác định nó là Oan gia hay là Ân gia. Đừng
để sau
khi bỏ hết tiền bạc ra mua nhà cho nó, đưa tiền cho
nó cất dùm, rồi cuối cùng nó mời ông bà ra khỏi nhà
thì lúc đó chỉ còn nước ngồi khóc mà thôi!
Có người nói mua nhà cho con thì bắt nó phải ký
giấy là không được đuổi cha mẹ.
Đương nhiên nó sẽ
ký giấy không đuổi cha
mẹ, nhưng vợ hay chồng của
nó sẽ làm cho hai ông bà già phải tự xách gói ra khỏi
nhà. Chẳng hạn như
vợ chồng nó ăn nói vô lễ, hỗn
xược, tối đến thì mở nhạc, ca hát, mời bạn bè tiệc
tùng um sùm không cho ai nghỉ ngơi. Lúc đó cha mẹ
già sẽ tự động dọn ra khỏi nhà chứ nó đâu
có đuổi!
Bố vợ và chàng rể
Có
nhiều bậc cha mẹ
muốn con mình lấy người
này, cưới người kia, nhưng nó không nghe lời. Tại
sao vậy? Tại vì người nó muốn lấy,
muốn cưới là
50
oan gia của nó. Chúng nó có nợ nần với nhau, nhưng
mình không biết, lại ép buộc nó phải chiều ý
mình
nên gây thêm oan trái.
Một anh chàng nọ có tánh nghiện rượu và không
có công ăn việc làm, vậy mà vẫn có một cô
yêu và
muốn lấy anh. Oan gia thu hút nhau kỳ lạ như vậy
đó!
Cha cô không bằng lòng vì cha mẹ nào cũng
muốn con gái mình lấy bác sĩ, kỹ sư,
chứ sao lại đi
lấy một tên nghiện rượu, không có nghề nghiệp. Vì
không muốn con gái lấy anh này nên ông ta kiếm cớ
bắt anh
phải ở rể ba năm. Anh này quá nghèo, vô
công rồi nghề nên chấp nhận ở rể. Vì ở chung cho
nên ông bố rất chướng mắt, cứ hục hặc, kiếm chuyện
mắng chửi anh hoài. Vợ
mất sớm, ông ở vậy nuôi
con nên ông rất bực thấy con gái lấy nhằm
thằng
chồng chẳng ra gì. Thằng rể cũng
bực mình không
kém vì biết ông bố vợ
không ưa nó, nhưng phải ráng
nhịn vì muốn lấy được vợ và sợ
ông đuổi ra khỏi nhà.
Nhưng một hôm sau khi đi uống rượu say
về, nó
nghe ông bố vợ đang mắng chửi con gái và chửi luôn
cả nó, khi đó nó tức quá không nhịn được
nữa, vớ lấy
con dao phay rượt chém ông bố vợ. Ổng hoảng
hồn
bỏ chạy. Đứa con gái cũng sợ chạy ra ngoài kêu cứu
hàng xóm. Tội nghiệp ông bố
vợ lớn tuổi, chạy
không thoát bị thằng rể
bắt kịp, chém một nhát vào
lưng khiến ông ngã lăn xuống đất. Trong
cơn say,
cộng với sự uất hận lâu ngày nên nó điên tiết chém
51
ông lia lịa. Lúc đó hàng xóm nghe tiếng kêu cứu của
cô gái, cùng nhau chạy đến nhưng ông đã chết
nát
thây trong vũng máu. Anh này cuối cùng đã bị bắt và
lãnh án tử hình.
Cô con gái là nhân duyên để hai người đàn ông
gặp nhau, sống chung với nhau, rồi giết
nhau. Nếu
cô ra ở riêng cùng tên nghiện rượu thì câu chuyện có
thể khác hơn rồi. Nhưng nhân quả chằng chịt với
nhau, xui khiến mọi việc xảy ra như vậy để cuối cùng
anh chàng này giết ông bố vợ.
3/ Cha mẹ
Theo
lý bình thường ở đời, cha mẹ
là người luôn
thương yêu, lo lắng cho con, nên mới có câu ca dao
"Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước
trong nguồn chảy ra" hoặc bài hát "Lòng mẹ bao la
như biển Thái Bình dạt dào". Tuy nhiên cũng có một
số ít cha mẹ "oan gia" hành hạ, não hại, làm khổ con
và có khi giết hại con như
chuyện sau đây:
- Ngày 20 tháng 6 năm 2001, một phụ nữ 36 tuổi,
tên là Andrea Yates ở tiểu bang Texas, đã trấn nước
năm đứa con của mình. Sáng hôm đó, sau khi chồng
rời khỏi nhà đi làm, cô vào phòng tắm, mở nước đầy
bồn rồi gọi từng đứa vào đi tắm. Đầu tiên cô
nhấn
nước ba thằng con trai nhỏ, đứa 2 tuổi, 3
tuổi, và 5
tuổi. Tiếp theo cô nhấn nước đứa bé gái 6
tháng.
52
Sau cùng cô gọi thằng con lớn 7 tuổi đang
chơi ngoài
vườn. Khi vào tới nơi, thấy bốn
đứa em đã bị mẹ giết
chết, nó sợ hãi bỏ
chạy nhưng cô nhanh tay
chụp bắt
kéo lê nó vào bồn. Đứa 7 tuổi này cố dẫy
dụa thoát
thân khiến cô phải vật lộn vất
vả lắm mới đè được nó
chết ngộp. Sau khi giết xong năm đứa con,
cô kéo
xác tụi nó để trên giường rồi gọi
điện thoại
cho chồng
và cảnh sát biết là cô vừa giết chết
tụi nó. Đáng lẽ cô
bị án tử hình, nhưng nhờ luật
sư biện hộ nói cô bị
bệnh tâm thần nên cô ở tù chung thân.
- Ngày 7 tháng 1 năm 2008, có một người Mỹ
gốc
Việt, 38 tuổi, đã ném bốn đứa con nhỏ từ bốn
tháng đến ba tuổi trên một chiếc cầu
tại tiểu bang
Alabama, Hoa Kỳ. Theo tin tức thì hai vợ chồng anh
thường cãi nhau suốt ngày, hầu như không ngày nào
mà hàng xóm không nghe vợ chồng anh to tiếng
mắng chửi nhau. Ngoài việc xung đột, bất đồng ý
kiến với vợ, anh còn uống rượu và dùng thuốc kích
thích nên không kềm chế nổi cơn sân. Vào ngày nói
trên, sau khi cãi nhau với vợ, anh xách bốn đứa con
lên xe và đem ra cầu liệng xuống biển,
sau đó cảnh
sát đã tìm được xác của bốn đứa
trẻ này. Khi ra tòa
anh đã thú tội và nhận án tử hình.
Có những cha mẹ đem bán con gái cho các ổ mại
dâm để kiếm tiền, hoặc cha mẹ đam mê cờ bạc, bị xã
hội đen cho vay tiền rồi hăm
dọa, bắt con cái phải trả.
Có những bà mẹ hay làm bộ
đau yếu bệnh hoạn để
ngăn
cản con gái đi lấy chồng, hoặc khi con
cái lập
53
gia đình thì đến ở
chung rồi tìm cách ly gián hạnh
phúc của con, v.v....
4/ Anh em
Trong gia
đình, đôi khi chúng ta hay có chuyện
hục hặc riêng với một người anh, người chị hay
người em nào đó, còn đối với những anh
chị em khác
thì lại vui vẻ, hòa thuận. Hoặc có khi cha mẹ mất
sớm, anh chị lớn phải trông nom em nhỏ. Nếu hên
thì gặp anh chị thương yêu em út. Xui thì bị anh chị
ghét bỏ, đánh đập, đầy ải. Đây cũng là
một loại oan
gia nhưng không nặng lắm vì khi lớn lên lập
gia đình,
ra ở riêng, tránh né, ít gặp gỡ thì oan gia cũng bớt đi.
Gia đình nào giàu có, cha mẹ có gia tài để lại thì
anh em tranh giành, ám hại lẫn nhau. Giống như thời
vua chúa xa xưa, anh em giết lẫn nhau để giành ngôi
vua.
5/ Xã hội
Ngoài
những oan gia nặng nhất, tụ họp trong
gia
đình còn có loại oan gia nhẹ hơn ở ngoài xã
hội, nơi
công sở, hội đoàn, chùa chiền. Gọi là nhẹ hơn bởi vì
nếu không chịu đựng nổi thì có thể bỏ đi chỗ khác.
54
Nơi sở làm ông chủ
kiếm chuyện, lợi dụng, xài
xể, bóc lột, hoặc đồng nghiệp ganh tị, dèm pha, nói
xấu. Đối với chủ hay cấp trên nếu có thù oán từ kiếp
nào thì họ sẽ đì mình. Có người làm việc giỏi
nhưng
lúc nào cũng bị đối xử
tệ bạc. Khi hết nợ oan gia thì
tự nhiên chủ hay đồng nghiệp sẽ đổi
thái độ với
mình, từ hiếp đáp, đố kỵ trở
nên thân thiện giúp đỡ,
tăng lương..
Chuyển hoá
Sau khi nhận diện oan gia và nguyên nhân của
khổ oan gia thì chúng ta phải tìm cách hóa giải
60
nghiệp oan gia. Nếu là con nợ thì khéo trả, còn chủ
nợ thì nên xả.
Thế nào là khéo trả? Đó là trả mà đừng
vay
thêm, tức là không gây thêm ân oán, bực tức, giận
hờn với oan gia (chủ
nợ).
Thế nào là khéo xả? Nếu mình hay đòi hỏi,
khó
chịu, kiếm chuyện, bắt lỗi, chỉ
trích, trách móc, ăn
hiếp kẻ khác thì hãy dừng lại, đừng
tiếp tục làm khổ
kẻ khác, mà hãy tha thứ, hỷ xả cho họ.
Muốn vậy chúng ta phải tu tập, chuyển hóa
trên
ba phương diện: tâm ý, tình cảm, và hành xử.
1/ Trên phương diện tâm ý thì tập thay đổi cách
suy nghĩ.
Trước đây ta cứ nghĩ vợ chồng, con cái là người
thương của mình, nhưng nay ta tập suy nghĩ lại: họ
chỉ là những chúng sinh có duyên nợ ân oán với
mình, bây giờ trở lại dưới hình thức
vợ chồng, con
cái để đòi nợ hay trả
nợ.
Hiểu như vậy nên chúng ta không còn mong chờ,
đòi hỏi oan gia phải
thương yêu và đối xử
tốt với
mình. Bởi vì công việc
của oan gia là tới đòi nợ chứ
không
phải thương yêu mình.
Con người bản chất ích kỷ nên không biết lo cho
kẻ khác, chỉ khi nào yêu thương ai thì mới lo lắng hy
sinh cho người đó. Bởi vậy oan gia mới tái
sinh dưới
61
hình thức người thân thương để chúng ta lấy
tình
thương mà hóa giải hận thù.
Chúng ta đến trường đời này, đóng vai cha mẹ để
yêu thương, dạy dỗ và hy sinh cho con cái, chứ
không phải trông chờ nó báo hiếu.
Đóng vai vợ chồng để học
sống hòa thuận,
thương yêu, chia sẻ với một người
khác.
Đóng vai con cái để học hiếu thảo và
biết ơn công
lao sinh thành dưỡng dục của cha mẹ. Đức
Phật dạy
"Phụ mẫu tại thế như Phật tại tiền",
nếu vô ơn bất
hiếu với cha mẹ thì quả báo là con cái mình sẽ bất
hiếu lại với mình.
2/ Trên phương diện tình cảm thì tập chuyển
sự
ưa ghét, ái luyến thành từ bi,
hỷ xả .
Trước kia vì không biết vợ
chồng, con cái là oan
gia mà tưởng là người thương, là cục cưng,
nên
chúng ta ái luyến, bám víu, mong đợi. Nếu họ bỏ đi,
hoặc hất hủi thì mình đau khổ. Thương không được
thì đâm ra ghét. Thương và ghét đều bắt nguồn
từ
tình cảm ái luyến. Nay hiểu được oan
gia không có
nghĩa là vứt bỏ tình cảm mà là chuyển tình cảm ái
luyến, ích kỷ, bi lụy thành tình cảm cao thượng, giải
thoát. Thực tập các pháp quán Tâm Từ, quán Tha
Thứ và quán Xả sẽ
giúp chúng ta chuyển hóa và giải
nghiệp oan gia.
62
3/ Trên phương diện hành xử
thì tập kiên nhẫn,
nhường nhịn, ái ngữ
và tùy thuận.
Oan gia là người tới đòi nợ tiền,
hoặc tình, nên
thường kiếm chuyện, đòi hỏi
mình đủ thứ. Nếu mình
nổi giận, trách mắng và ăn thua đủ thì
họ sẽ tức lên
và làm khổ mình thêm. Do đó mình phải tập kiên
nhẫn, nhường nhịn và đáp trả bằng lời nói dịu
dàng
(ái ngữ). Tùy thuận tức là cố gắng
đáp ứng những
đòi hỏi của họ mà không tỏ vẻ bực mình hay khó
chịu. Khi những đòi hỏi được
đáp ứng thì chủ nợ sẽ
hài lòng và từ từ thay đổi
thái độ. Điều cần nhớ là
không nên cằn nhằn, chỉ
trích, bắt lỗi, mà ngược lại
nên khơi dậy, khuyến khích những đức
tính tốt của
họ bằng cách khen tặng mỗi khi họ làm được điều gì
tốt đẹp, dễ thương. Đến một ngày nào đó, bỗng
nhiên chủ nợ thay đổi hoàn toàn, không còn khó dễ
với mình nữa, hoặc
trở nên dễ thương thì biết là nợ
oan gia đã trả xong, và mình đã chuyển oan gia thành
ân gia (xem chuyện "Tha thứ tích cực" ở chương
"Các chuyện oan gia").
Nhưng nếu gặp trường hợp oan gia hạng nặng,
hung dữ, chửi bới, đánh đập mình mỗi ngày thì làm
sao?
Nếu gặp trường hợp như vậy thì nên bỏ trốn.
Giống như trường hợp ở Grand Prairie (phần trước).
Người chồng trước khi bắn chết vợ, anh ta đã từng
đánh vợ và hăm giết vợ.
Nếu người vợ đó biết được
63
đây là oan gia nặng thì
phải tìm đường bỏ
trốn. Trốn
ở đây là trốn tạm
thời. Nghĩa là sao? Thí dụ
như
mình vay ngân hàng 200.000$. Nhưng bây giờ mình
thất nghiệp không có tiền trả, và họ tới đòi dữ
quá thì
mình phải đi trốn. Trốn đi phương xa làm ăn có tiền
từ từ trả nợ sau. Nếu làm ăn khá, một năm
kiếm
được 200.000$, đem về trả cú
một. Còn bây giờ
mình không đi làm, không có tiền mà cứ đứng ỳ ra
đó, oan gia đến đòi mà không trả thì người ta bực
lắm. Mà bực thì người ta ghét và tìm cách hành hạ
mình cho đã giận. Cuối cùng
lên đến cực điểm thì có
thể giết nhau.
Bởi vậy nếu gặp oan gia nặng, đòi nợ dữ quá
thì
mình nên chạy trốn tạm thời, tìm cách tránh xa như ly
dị, ly thân, hay đi ở
chỗ khác, đừng sống chung nữa.
Tránh xa để lo tu tâm, sửa tánh, bố thí, làm phước,
rồi từ từ dùng phước đó trả nợ cho oan gia sau.
Nếu bất đắc dĩ phải tránh xa, không thể chung
sống với oan gia được nữa thì mình nên chia tay một
cách hòa nhã, khéo léo, cám ơn những gì tốt đẹp mà
họ đã ban cho mình. Giả như
họ không làm được
một chút gì tốt đẹp cho mình, thì mình cũng cám ơn
họ đã cho mình một bài học oan gia nhớ đời.
64
Quán tâm từ
Nguyên nhân khiến chúng ta gây ra nghiệp oan
gia là thiếu lòng từ đối với mọi người, chúng
ta đã
sống ích kỷ, chỉ
biết lợi cho mình mà hại kẻ khác,
gieo rắc ân oán, hận thù, làm kẻ khác đau khổ.
Do đó
họ mới tìm đến để đòi nợ. Bởi vậy, chúng ta phải
tập
phát triển lòng từ bằng cách thực tập quán
tâm từ
(hay rải tâm từ). Đây là một pháp
thiền quán rất phổ
thông trong truyền thống Phật giáo Nam tông, gọi là
Metta Bhavana.
Hành giả ngồi thiền cho tâm vắng lặng
và thầm
cầu nguyện như sau:
"Cầu mong cho tôi được mạnh khỏe, bình an,
thân không tật bệnh, tâm không phiền não, giận hờn,
lo sợ, hằng ngày an vui, xa lìa khổ nạn.
Cầu mong cho người thân của tôi (cha mẹ, anh
em...) được mạnh khỏe, bình an, thân không tật bệnh,
tâm không phiền não...
Cầu mong cho những người quen (tên...) được
mạnh khỏe, bình an...
Cầu mong cho người xa lạ
(tên...) được mạnh
khỏe, bình an...
Cầu mong cho kẻ thù và oan gia của tôi ... được
mạnh khỏe, bình an...
65
Cầu mong cho tất cả
chúng sinh được mạnh khỏe,
bình an, thân không tật bệnh, tâm không phiền não,
giận hờn, lo sợ, hằng ngày an vui, xa lìa khổ nạn."
Khi thực tập quán tâm từ, đầu tiên bạn hãy
làm
cho tâm vắng lặng bằng cách chú ý vào hơi thở của
mình trong vài phút, buông xả tất cả lo nghĩ. Khi tâm
vắng lặng thì ta mới có thể đưa những ý
tưởng từ bi
này vào tàng thức (A lại da thức), và từ đó mới có
sự
chuyển hóa thực sự. Chứ nếu bạn chỉ
ngồi xuống rồi
đọc thuộc lòng
bài quán tâm từ như trả
bài thì sẽ
không có hiệu
quả.
Mỗi câu trong bài quán nên được lập đi lập
lại
nhiều lần chậm rãi trong tâm. Nói cách khác là Ý
nghĩ điều gì, thì trái tim (tình) phải cảm nhận
điều đó.
Ý và Tình, hay óc và tim phải đi đôi với nhau.
Ngoài giờ thiền quán bạn vẫn có thể tiếp tục tu
tập được quán tâm từ
trong đời sống hàng ngày, thí
dụ đi đường thấy một người nào đó có vẻ buồn
khổ
thì bạn khởi ngay trong tâm: cầu mong cho ông/bà
được mạnh khỏe, bình
an, thân không tật bệnh, tâm
không phiền não, ... xa lìa khổ nạn. Xa hơn nữa,
mỗi
khi giận người nào hoặc bị người
đó làm phiền thì
bạn cũng khởi lên câu nguyện kia: cầu mong cho
anh/chị được mạnh khỏe, bình an, thân không tật
bệnh, v.v... thay vì khởi lên ý nghĩ giận hờn, thù
ghét.
66
Tại sao chúng ta lại phải cầu mong cho kẻ thù
và
oan gia của mình được mạnh khỏe, bình an, thân
không tật bệnh, tâm không phiền não, hằng ngày an
vui, xa lìa khổ nạn? Tại sao không cầu cho oan gia
của mình chết sớm cho mình đỡ khổ?
Nên biết rằng oan gia đi đòi nợ chúng ta,
họ cũng
khổ lắm, không có vui sướng gì. Mỗi khi họ la
hét,
mắng chửi mình thì họ
đâu có vui! Có ai trong lòng
đang vui lại đi kiếm chuyện, chửi bới
kẻ khác? Chính
chúng ta vô minh đã làm khổ họ
đời trước, nên đời
này họ mới tìm gặp để trả thù.
Nếu đời này, chúng ta
biết lỗi, đối xử tốt với họ, thành thật
cầu mong cho họ
an vui, hạnh phúc, và nếu sức
thiền quán đủ mạnh thì
lòng từ của ta sẽ
lan tỏa đến họ và họ cảm
nhận được.
Khi được vui vẻ, hạnh phúc thì họ sẽ tha
mình, không
kiếm chuyện với mình nữa. Còn nếu chúng ta trù ẻo,
mong cho họ chết thì họ
sẽ bực tức và trút cơn sân
hận vào mình, như thế
có phải là dại
không?
Quán Tha Thứ
Đời trước chúng ta đã
tạo nghiệp oan trái, làm
khổ người khác. Bây giờ
họ trở thành oan gia não
hại
mình. Do đó chúng ta cần phải sám hối, xin lỗi,
cầu
xin tha thứ. Trong chùa thường có những buổi lễ sám
hối, trong đó chúng ta lạy Phật 108 lạy
hoặc 500 lạy
hoặc 1000 lạy, v.v... Sự
sám hối này là một nghi
67
thức sám hối tổng quát những tội lỗi mình đã tạo
trong quá khứ mà không nhớ rõ chi tiết. Sự sám hối
này thuộc về thân sám hối nhiều hơn là tâm
sám hối.
Quán Tha Thứ thuộc về
tâm sám hối, tức là
chúng ta ngồi quán chiếu những lỗi lầm mà
mình đã
tạo cho kẻ khác, rồi cầu xin họ tha
thứ cho ta. Đây
chính là câu "tội từ tâm khởi, đem tâm sám". Tuy
nhiên sám hối trong tâm, hay cầu xin người khác tha
thứ trong tâm chưa đủ. Bởi vì tội
lỗi bắt nguồn từ
trong tâm (ý nghĩ), nhưng nó phát ra thân và miệng
cho nên chúng ta phải sám hối cả thân và miệng, tức
là tìm đến xin lỗi người mà mình đã làm tổn
thương.
Khi làm ai buồn mà mình đến xin lỗi tức là mình đã
giảm bớt 50% nghiệp oan gia. Nếu người
kia đồng ý
tha thứ cho mình thì giảm nốt 50% còn lại. Do đó
thực tập quán Tha Thứ
thường xuyên sẽ giúp chúng
ta giảm nghiệp oan gia quá khứ và bớt tạo
nghiệp oan
gia mới.
Sau đây là bài quán Tha Thứ, cách thực tập cũng
giống như quán Tâm Từ, tức là bạn
ngồi thiền vài
phút cho tâm lắng đọng rồi đọc thầm
những câu sau:
"Nếu tôi đã từng làm ai đau khổ hay tổn thương
bằng tư tưởng, lời nói hay hành động thì tôi xin
tất cả
hãy từ
bi tha thứ cho tôi.
Tôi xin mở lòng từ bi tha thứ cho những người đã
từng làm tôi đau khổ
và tổn thương.
68
Tôi xin tha thứ cho những điều lầm
lẫn vụng dại
của tôi và nguyện cố
gắng sửa đổi.
Cầu xin cho tất cả
mọi người biết tha thứ cho
nhau và không ôm ấp hận thù."
Quán Xả
Sau đây là bài quán Xả:
"Tôi cố gắng giúp đỡ
và làm vui lòng người khác,
nhưng nếu họ vẫn không vui và đau khổ thì tôi biết
chấp nhận vì hiểu đó là nghiệp quả của họ.
Tôi biết tôi không thể thay đổi tánh tình hay
nghiệp quả của người khác nếu họ không muốn.
Tôi không còn muốn sự vật phải theo ý tôi, vì sự
vật xảy ra theo luật nhân duyên và nhân quả.
Cầu mong cho tôi biết chấp nhận mọi
sự việc xảy
ra với tâm bình thản không ưa ghét, buồn giận,
lo
sợ."
Khi sống chung với oan gia, chúng ta thường
mong muốn, đòi hỏi oan gia phải thế này, thế nọ, thí
dụ như cha mẹ muốn con cái phải hiếu thảo, biết lo
lắng, cung phụng, thăm hỏi mình, v.v... hoặc nếu là
con cái thì muốn cha mẹ phải biết đạo,
ăn chay niệm
Phật, đi chùa, đừng ham cờ bạc, ăn chơi phung phí,
v.v... hoặc vợ muốn chồng như thế này, chồng muốn
vợ như thế kia. Mỗi người muốn thay đổi kẻ khác
69
theo ý mình. Nhưng kẹt một điều là oan gia có
bao
giờ chiều theo ý mình đâu? Họ không chiều ý
mình
mà ngược lại, bắt mình phải chiều theo ý họ. Ai cũng
muốn điều khiển kẻ khác. Cứ thế hai bên giằng
co
làm khổ nhau.
Khi nhận diện ra oan gia, chúng ta cần phải khởi
lòng từ, không còn mong chờ họ làm vừa lòng mình,
mà ngược lại, cố
gắng giúp đỡ làm cho họ vui lòng.
Nhưng nếu mình đã cố gắng hết sức mà họ vẫn
không vui, không hài lòng, thì mình phải biết chấp
nhận vì biết họ
đang lãnh thọ một
nghiệp quả xấu.
Thí dụ như ngài Mục Kiền Liên rất có
hiếu, biết
mẹ tái sinh làm ngạ quỷ, ngày đêm đói khát,
nên ngài
dùng thần thông đem cơm đến cho mẹ ăn.
Nhưng khi
bà bốc cơm lên đưa tới miệng thì
cơm biến thành
than lửa không ăn được. Ngài Mục Kiền
Liên đã làm
hết sức mình, nhưng nghiệp của bà
Thanh Đề quá
nặng, khiến bà không ăn được.
Câu quán thứ hai giúp chúng ta bớt khổ khi oan
gia, con cái, vợ chồng, cha mẹ không thay đổi tánh
tình, chứng nào tật nấy. Thí dụ vợ hay
chồng của
mình có tánh nóng, hễ ai nói trái ý một chút là
nổi
giận. Mình đã cố
gắng mọi cách để thay đổi họ,
nhưng họ chứng nào vẫn tật nấy. Lý do là tự họ đâu
có muốn sửa tánh nóng, hoặc không thấy lý do gì cần
sửa tánh. Cũng giống như người thích
uống rượu,
hút thuốc, ai khuyên cách mấy cũng không bỏ. Chỉ
70
trừ khi nào đi bác sĩ
khám phá ra mình bị viêm gan,
hoặc ung thư phổi thì may ra mới chịu bỏ rượu, bỏ
thuốc. Hoặc nếu họ vẫn không
chịu bỏ thì mình phải
biết chấp nhận nghiệp quả sẽ
đến là họ phải
chết vì
rượu và thuốc.
Câu quán thứ ba không những giúp cho ta bớt
khổ với oan gia, mà còn bớt khổ với
mọi sự việc
không may, bất hạnh xảy ra.
Thực hiện được câu quán thứ tư là coi như giải
thoát, bởi chư tổ
thiền xưa kia tu hành cũng chỉ mong
đạt
tới trạng thái "bát phong suy bất động", tức là
tám
gió đời (được-mất, khen-chê, vinh-nhục, sướng-khổ)
thổi mà tâm không lay động. Sống ở đời mà tâm
bình thản, không ưa ghét, buồn giận, lo sợ thì đó là
giải thoát ngay trong cõi Ta Bà rồi.
Cách quán Tha Thứ cũng giống như quán Tâm
Từ, tức là bạn phải ngồi xuống, chú ý vào hơi thở cho
tâm lắng xuống, tạm gác bỏ những lo âu
phiền não ra
ngoài chừng năm phút, rồi sau đó lập
lại những câu
quán nhiều lần cho nó "thấm" vào tâm, thấm vào A
lại da thức.
Tàng thức hay A lại da thức là tâm thức sâu thẳm
bên trong, nó chứa đựng tất cả những
hạt giống
nghiệp, nói kiểu mới là chứa những
chương trình tâm
ý (mental program). Chính những chương trình tâm
ý này khởi động và sai sử
chúng ta tạo nghiệp qua ý
nghĩ, lời nói, hành động. Do đó muốn
chuyển nghiệp
71
thì phải chuyển được A lại da thức.
Còn nếu chỉ
quán sơ
sơ, đọc sơ sơ như trả bài thì đó chỉ tác động
trên mặt ý thức nông cạn, không đủ để chuyển
nghiệp. Bởi vậy, khi chúng ta tu hành, tụng kinh,
niệm Phật, ngồi thiền mà không đưa được những
"chương trình tâm ý tốt" vào A lại da thức thì khó có
sự thay đổi. Gốc rễ tham, sân, si, phiền não vẫn còn
nguyên trong kho tàng thức.
(Còn tiếp - làm ơn xem cuốn sách Oan gia của HT. Thích Trí Siêu)